Edmund-Leon Odorkiewicz, znany także pod różnymi pseudonimami, takimi jak Czantoria, Uherski, Ostroróg, Hel, Odrowąż oraz Pieron, był znakomitym polskim dziennikarzem radiowym oraz publicystą.
Urodził się 20 lutego 1907 roku w Chełmie, a swoje życie zakończył 10 marca 1981 roku w Katowicach.
W swojej karierze politycznej był posłem do Krajowej Rady Narodowej w latach 1945–1947, co stanowi przekrój jego zaangażowania w życie publiczne kraju.
Życiorys
Edmund Odorkiewicz przyszedł na świat w rodzinie, dla której patriotyzm miał ogromne znaczenie. Jego pradziadek, z linii matczynej, był ostatnim wodzem powstania listopadowego. Miał dwóch braci, z czego jeden, Zygmunt (1899–1919), poległ podczas wojny polsko-bolszewickiej, a drugi, Cyprian, pełnił funkcję dowódcy batalionu “Krybar”. W roku 1915 rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie.
W jego młodości dużą rolę odgrywały działania skautowskie. W latach 1917–1918 był aktywnym gońcem w Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). W 1925 roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych na Uniwersytecie Warszawskim, a także przez pewien czas kształcił się na Uniwersytecie im. Stefana Batorego. Był członkiem centrolewicowego Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej.
W roku 1927 został zatrzymany przez policję za złożenie podpisu w księdze kondolencyjnej, która była wystawiona przez poselstwo ZSRR w związku z śmiercią Wojkowa. Jego kariera dziennikarska rozpoczęła się w związanym z Bezpartyjnym Bloczem Współpracy z Rządem (BBWR) “Kurierze Porannym”, gdzie pisał głównie o sprawach niemieckich. Już na długo przed objęciem władzy przez NSDAP ostrzegał przed zagrożeniem ze strony nazistów.
Jako dziennikarz odbył liczne podróże, odwiedzając m.in. Skandynawię, Estonię, Jugosławię, Węgry oraz Czechosłowację. W 1935 roku zakończył współpracę z “Kurierem Porannym”. W następnym roku znalazł zatrudnienie w dziale propagandy Naczelnej Dyrekcji Polskiego Radia. W 1937 roku trafił na stanowisko kierownika Wydziału Głównego PR w Katowicach, a także był zastępcą dyrektora regionalnej rozgłośni. Udzielał się w Towarzystwie Przyjaciół Nauk w Katowicach.
Po wybuchu II wojny światowej znalazł się w strefie okupacyjnej ZSRR, jednak w 1940 roku udało mu się uciec. Pracował jako robotnik w Ogrodzie Saskim, a później w Szpitalu Zakaźnym im. św. Stanisława. Przyłączył się do oddziałów „Wolność i Lud”, związanych z syndykalistami. Wiosną 1944 uczestniczył w akcji mającej na celu wykonanie wyroku na dwóch kontrolerach tramwajowych, którzy współpracowali z Niemcami. Podczas powstania warszawskiego walczył w szeregach oddziału Radwana.
Po wojnie w 1945 roku powrócił na Śląsk, gdzie objął stanowisko dyrektora regionalnej rozgłośni PR. W tym czasie pisał do “Dziennika Zachodniego” i był pełnomocnikiem Stronnictwa Demokratycznego w regionie śląsko-dąbrowskim, do którego wstąpił w lutym 1945 roku. Zasiadał w Wojewódzkiej oraz Krajowej Radzie Narodowej. W 1946 roku promował oddzielny start SD w nadchodzących wyborach parlamentarnych, jednak ze względów politycznych nie umieszczono go na liście do Sejmu Ustawodawczego. W 1947 roku został zawieszony w prawach członka partii.
Po zakończeniu aktywności politycznej zdecydował się na karierę dziennikarską. Pracował w redakcji “Estrady” oraz publikował w “Wrocławskim Tygodniku Katolickim”, “Trybunie Robotniczej”, “Kurierze Polskim”, “Codziennym”, “Zaraniu Śląskim” oraz “Katoliku”. Zmarł i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera Y-4-11).
Życie prywatne
W 1929 roku Edmund Odorkiewicz zawarł związek małżeński z Heleną z Ołdakowskich, która była jego pierwszą żoną. Para doczekała się dwojga dzieci: córki Hanny Janiny Odorkiewicz-Sikocińskiej, która przyszedł na świat w 1931 roku i wybrała profession lekarza kardiologa, oraz syna Andrzeja Hieronima, urodzonego w 1932 roku, który później stał się radcą prawnym.
W późniejszym etapie swojego życia poślubił Elżbietę Kiszkurno-Odorkiewicz, która żyła w latach 1925–2009.
Ordery i odznaczenia
Edmund Odorkiewicz był odznaczanym żołnierzem, który otrzymał wiele prestiżowych wyróżnień za swoje zasługi oraz odwagę na polu bitwy. Jego dorobek odznaczeń jest imponujący i ilustruje jego wyjątkowy wkład w historię. Poniżej przedstawiono listę jego odznaczeń:
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari,
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Zasługi z Mieczami,
- Złoty Krzyż Zasługi (18 stycznia 1946),
- Krzyż Walecznych (25 czerwca 1946),
- Krzyż Partyzancki,
- Srebrny Krzyż Zasługi (7 marca 1939),
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: HELENA ODORKIEWICZOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 31.01.2020 r.]
- M.P. z 1947 r. nr 3, poz. 5 „za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji”.
- M.P. z 1946 r. nr 30, poz. 58 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej w dziele pracy organizacyjnej przy utworzeniu administracji państwowej i samorządu, uruchomieniu uczelni i odbudowie demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach Województwa Śląsko-Dąbrowskiego”.
- M.P. z 1939 r. nr 57, poz. 101 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- Opisywał m.in. sprawę radcy niemieckiego barona von Rintelna, który w Święto Morza 31.07.1932 r. dokonał zniszczenia polskiej flagi narodowej w Warszawie.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Bożena Żelazowska | Henryk de Fiumel | Marian Matera | Stefan Czerniakiewicz | Dariusz Wójcik (polityk) | Antin Wasyńczuk | Mychajło Hruszewski | Stefan Nafalski | Małgorzata Motylow | Kazimierz Żbikowski (wicewojewoda) | Zdzisław Denysiuk | Zbigniew Krzywicki | Adam Rychliczek | Anna Dąbrowska-Banaszek | Krzysztof Sikora (ur. 1959) | Agata Fisz | Wojciech Budzyński | Henryk Lewczuk | Stefan Machowicz | Pawło WasyńczukOceń: Edmund Odorkiewicz