Ida Haendel

---

Życiorys

Urodziła się w rodzinie o silnych tradycjach żydowskich, co miało istotny wpływ na jej artystyczną drogę. Od najmłodszych lat prezentowała niezwykłe talenty, jako tak zwane „cudowne dziecko”. W wieku zaledwie trzech lat potrafiła grywać melodie, które usłyszała, na skrzypcach. Już w wieku czterech lat rozpoczęła formalną edukację muzyczną pod okiem Mieczysława Michałowicza w Konserwatorium Warszawskim. Kontynuowała swoje nauki u znanych mistrzów, takich jak Carl Flesch (w Berlinie i Londynie) oraz George Enescu w Paryżu.

W 1935 roku miała zaszczyt uczestniczyć w I Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego w Warszawie, gdzie jako najmłodsza uczestniczka zajęła siódme miejsce. Po roku 1936 osiedliła się w Wielkiej Brytanii, gdzie podczas II wojny światowej brała udział w licznych koncertach, podnosząc morale żołnierzy sojuszniczych.

W latach 1946–1947 zadebiutowała na scenie amerykańskiej. Obywatelstwo brytyjskie przyjęła już w 1940 roku. Mieszkała najpierw w Londynie do 1952 roku, a następnie przeniosła się do Montrealu, a później do Miami.

Osiągnęła wiele w swojej karierze, będąc pierwszą wykonawczynią Tartiniany Secondy Luigiego Dallapiccoli oraz koncertu skrzypcowego Allana Petterssona. W 1973 roku wzięła udział w trasie koncertowej po Chinach z Londyńską Orkiestrą Symfoniczną.

W Polsce zagrała koncerty w latach 1959 i 1960, a w 1986 roku odbyła z ojcem podróż do Chełma, która została uwieczniona przez kanadyjską telewizję w filmie „Ida Haendel”. W 2003 roku wystąpiła na I Międzynarodowym Festiwalu Paganiniego we Wrocławiu oraz w innych uznawanych festiwalach muzycznych. Prowadziła również kursy mistrzowskie dla młodych polskich skrzypków.

Podczas wizyty papieża Benedykta XVI w obozie Auschwitz-Birkenau w 2006 roku, grała na skrzypcach, co miało głęboki wymiar symboliczny. Wkrótce potem odwiedziła Polskę, występując w Chełmie i Poznaniu – koncertując z Orkiestrą Filharmonii Poznańskiej im. Tadeusza Szeligowskiego oraz z Capellą Cracoviensis. Był to jej pierwszy tak duży koncert w Polsce od 1936 roku. Nieprzerwanie rozwijała swoje umiejętności, biegle posługując się językiem polskim.

W swojej karierze miała przyjemność występować z wieloma znakomitymi artystami, m.in. z Arturem Rubinsteinem, Władimirem Aszkenazim, Rafaelem Kubelíkiem, Valentiną Lisitsą, Zubinem Mehtą oraz Sergiu Celibidachem. Otrzymała wiele prestiżowych nagród, takich jak Nagroda Jeana Sibeliusa w 1982 roku czy tytuł Komandora Orderu Imperium Brytyjskiego w 1991 roku. W 2006 roku uhonorowano ją Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Właściwe skrzypce, na których grała, to dzieła Antonio Stradivariusa oraz Guarneriego, co dodatkowo podkreśla jej miejsce w historii muzyki. Przez lata zasiadała w jury Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego, a w 2011 roku pełniła funkcję honorowej przewodniczącej czternastej edycji tego prestiżowego wydarzenia.

O artystce powstały dwa dokumenty filmowe w Polsce: „Ida Haendel. Koncert w sepii” (2006) oraz „Ida Haendel. Wiem skąd jestem” (2011). W 2010 roku miasto Chełm przyznało jej honorowe obywatelstwo.

W 1970 roku opublikowała swoją autobiografię pt. „Kobieta ze skrzypcami” (Londyn: Gollancz, 1970. ISBN 978-0-575-00473-3). Od 1943 roku nagrywała płyty, których dorobek przekraczał czterdzieści albumów, współpracując z wieloma uznawanymi wytwórniami muzycznymi takimi jak Decca Records, Deutsche Grammophon oraz His Master’s Voice.

---

Oceń: Ida Haendel

---