Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie

---

Historia

W Chełmie pierwsza instytucja muzealna, znana jako Cerkiewno-Archeologiczne Muzeum, została utworzona przez władze carskie w 1882 roku. Muzeum gromadziło eksponaty, które miały swoje źródło w cerkwi greckokatolickich. W wyniku likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, cerkwie te przekształcono w świątynie prawosławne, co skutkowało gruntowną przemianą ich wyposażenia. W zbiorach znalazły się ikony, obrazy, rzeźby, księgi oraz przedmioty liturgiczne. Niestety, placówka zaprzestała działalności w 1915 roku w wyniku rosyjskiej ewakuacji.

Po zakończeniu I wojny światowej, ocalałe eksponaty przeniesiono do gmachu Gimnazjum im. S. Czarneckiego. W tym czasie na czoło działań w celu utworzenia nowej instytucji wyszedł dyrektor szkoły, Wiktor Ambroziewicz, co przyczyniło się do powstania Muzeum Ziemi Chełmskiej. Niestety, placówka działała jedynie do wybuchu II wojny światowej.

Po wojnie rozpoczęto starania o wznowienie działalności muzeum, wśród głównych orędowników był regionalista Kazimierz Janczykowski. W latach 1953–1969 zbiorom nadano nowe miejsce, przenosząc je z gmachu Gimnazjum do odnowionego budynku, w którym mieściło się dawne Kolegium Pijarów, znajdujące się przy ul. Lubelskiej. W 1972 roku powstała przy muzeum „Galeria 72”, co stanowiło krok w stronę rozwoju galerii sztuki współczesnej.

W latach 80. XX wieku Muzeum Ziemi Chełmskiej pozyskało dodatkowe lokalizacje, w tym dawną cerkiew przy ul. św. Mikołaja oraz kamienicę przy ul. Lubelskiej 57. W 1999 roku instytucja przejęła także budynek na ul. Lubelskiej 56a. W 1976 roku, po ustanowieniu województwa chełmskiego, muzeum zyskało tytuł Muzeum Okręgowego w Chełmie, który zmieniono na Muzeum Ziemi Chełmskiej w 1999 roku. Natomiast w 2009 roku muzeum otrzymało imię Wiktora Ambroziewicza.

W 2010 roku muzeum uhonorowano Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, co świadczy o jego znaczeniu na kulturalnej mapie regionu.

Zbiory

Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie oferuje szereg wystaw stałych, które prezentują różnorodne aspekty przyrody, historii i kultury regionu.

• „Skarby przyrody” – wystawa, która funkcjonuje od 2010 roku, a w jej ramach zgromadzono eksponaty przyrodnicze, geologiczne oraz paleontologiczne. Zobaczyć tu można okazy lokalnej fauny i flory, takie jak niedźwiedź brunatny, który został upolowany w 1904 roku, a także różnorodne minerały, skamieniałe drzewa oraz skamieniałości wielkich zwierząt prehistorycznych, w tym nosorożca włochatego, niedźwiedzia jaskiniowego, piżmowoła i mamuta,
• „Powrót od przeszłości” – ta ekspozycja obejmuje zbiory archeologiczne oraz etnograficzne, które pokazują przedmioty codziennego użytku z dawnych lat. Wśród eksponatów znajdują się artefakty związane z rzemiosłem, tradycyjne stroje folklorystyczne oraz elementy wystroju wnętrz, takie jak meble i sztuka ludowa,
• „Chełmska bezpieka i jej ofiary” – wystawa ta dotycząca działalności chełmskiego Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, który działał w latach 1945–1956, przedstawia represje, jakim poddani zostali żołnierze podziemia niepodległościowego, w tym Armii Krajowej, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, Batalionów Chłopskich oraz Narodowych Sił Zbrojnych,
• „Tradycje kolejowe Chełma – Dworzec Główny PKP w Chełmie” – ta wystawa koncentruje się na historii kolejnictwa w mieście, ukazując zarówno dzieje szkolnictwa kolejowego, jak i architekturę dawnych gmachów dworca.

Muzeum jest otwarte przez cały rok, z wyjątkiem poniedziałków. Wstęp na wystawy jest płatny.

---

Oceń: Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie

---