Edmund Soja, urodzony 15 października 1921 roku w Chełmie, to jedna z ważniejszych postaci w historii wojskowości polskiej. Jego kariera, która trwała przez wiele lat, pozostawiła trwały ślad w szeregach Wojska Polskiego.
Soja zmarł 6 czerwca 1977 roku w Aszułuku, a jego dziedzictwo jako generała brygady jest nadal wspominane i analizowane przez historyków oraz wojskowych pasjonatów. To postać, której osiągnięcia zasługują na szczegółowe badania oraz refleksję.
Życiorys
Edmund Soja urodził się w roku 1934 w Chełmie, w rodzinie robotnika kolejowego. W tym samym mieście ukończył Szkołę Powszechną im. Stanisława Staszica, a następnie w 1939 roku gimnazjum ogólnokształcące w Kowlu. W okresie lat 1939–1941 uczęszczał do radzieckiej 10-latki, kończąc w tym czasie dwie klasy. W trakcie okupacji hitlerowskiej zarabiał jako robotnik parowozowni w Kowlu.
W czasie II wojny światowej, od 17 października 1943, pełnił służbę jako żołnierz 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej, najpierw w stopniu szeregowca, a później jako kapral w zwiadzie konnym. Od kwietnia 1944 roku przeszedł do oddziału partyzanckiego znanego pod nazwą „Jeszcze Polska nie zginęła”. Po zdobyciu Chełma 11 sierpnia 1944 roku wstąpił do Szkoły Podchorążych Artylerii, którą ukończył z wyróżnieniem, uzyskując 1 lokatę. Został promowany na stopień podporucznika 2 marca 1945 roku.
W kolejnych latach pełnił szereg funkcji, w tym dowódcy plutonu 17 baterii artylerii przeciwlotniczej w Oficerskiej Szkole Artylerii w Chełmie Lubelskim, gdzie pracował od 5 marca do 10 lipca 1945 roku. Następnie został wykładowcą sprzętu w tej samej jednostce oraz dowódcą przeciwlotniczej baterii szkolnej. Od 22 lipca 1948 roku dowodził baterią szkolną w Oficerskiej Szkole Artylerii Przeciwlotniczej w Koszalinie. Pod koniec sierpnia 1948 roku objął dowództwo dywizjonu podchorążych tej samej szkoły.
W lutym 1953 roku przeszedł do służby w Dowództwie Artylerii Krakowskiego Okręgu Wojskowego, gdzie był zastępcą szefa artylerii ds. artylerii przeciwlotniczej do października tego samego roku. Od listopada 1953 roku pełnił funkcję zastępcy komendanta Oficerskiej Szkoły Artylerii Przeciwlotniczej ds. liniowych. W latach 1954–1957 był komendantem tej szkoły. Po rocznym kursie w Wojskowej Dowódczej Akademii Artyleryjskiej w Leningradzie, ponownie objął to stanowisko w Koszalinie.
Po zakończeniu studiów w Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR w 1963 roku, od 11 lipca 1965 roku kierował Szefostwem Obrony Przeciwlotniczej Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Z początkiem 1968 roku przeszedł do służby w Wojskach Obrony Powietrznej Kraju, gdzie stopniowo awansował na dowódcę 1 Korpusu Obrony Powietrznej Kraju, zatwierdzony na tym stanowisku 7 czerwca 1968 roku.
Prywatnie Edmund Soja był ojcem dwóch córek: Zofii Iwony, urodzonej w 1950 roku oraz Ewy Wandy, urodzonej w 1956 roku. Jego żoną była Maria z domu Romaszkiewicz. Był zapalonym myśliwym, co stanowiło istotny element jego zainteresowań.
Niestety, zmarł nagle 6 czerwca 1977 roku, wykonując obowiązki służbowe na poligonie w okolicach Astrachania. Po jego śmierci został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C11-1-4). Od roku 1947 był również członkiem Polskiej Partii Robotniczej.
Awanse
Edmund Soja, wybitny polski dowódca, przeszedł przez szereg znaczących awansów wojskowych w trakcie swojej kariery. Każda z jego promocji była świadectwem jego zależności i zaangażowania w służbie wojskowej.
- podporucznik – 2 marca 1945,
- porucznik – 7 maja 1946,
- kapitan – 22 lipca 1948,
- major – 24 sierpnia 1951,
- podpułkownik – 2 sierpnia 1954,
- pułkownik – 30 września 1959,
- generał brygady – 10 października 1969.
Odznaczenia
Edmund Soja, wybitna postać, posiada imponujący zbiór odznaczeń, które zostały przyznane mu za jego niezłomne zaangażowanie i poświęcenie w służbie dla kraju. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz odznaczeń, sporządzony w oparciu o zestaw baretek znajdujących się na mundurze generała, zaprezentowanych w Muzeum Broni Przeciwlotniczej, usytuowanym przy Centrum Szkolenia Sił Powietrznych im. Romualda Traugutta w Koszalinie:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1972),
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1963),
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie (1944, 1968),
- Krzyż Partyzancki (1958),
- Złoty Krzyż Zasługi (1957),
- Srebrny Krzyż Zasługi (1949),
- Medal 30-lecia Polski Ludowej,
- Medal za Warszawę 1939–1945,
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
- Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
- Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
- Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
- Medal „Za udział w walkach o Berlin”,
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
- Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”,
- Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”,
- Brązowa Odznaka „Za zasługi w ochronie porządku publicznego”,
- Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1970),
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (1968, ZSRR),
- Order „Znak Honoru” (ZSRR),
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR),
- Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR).
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Stanisław Basow | Józef Bocheński | Mikołaj Charłamp-Charłamow | Josef Serczuk | Szymon Gorczyński | Adolf Moczulski | Zygmunt Bohusz-Szyszko | Janusz Jerzy Sobolewski | Zdzisław Mazurkiewicz | Wacław Banaszewski | Jan Kayzer | Witold Bałachowski | Witold Jerzy Fałkowski | Stefan Wyczółkowski | Michał Parada | Anatolij Raftopułło | Aleksander Onoszko | Jan Stangryciuk-BlackOceń: Edmund Soja