Witold Jerzy Fałkowski

Wojsko i służby mundurowe

Witold Jerzy Fałkowski, znany również pod pseudonimem „Wik”, to postać o znaczącym wpływie na historię Chełma oraz działalność w strukturach Armii Krajowej. Urodził się 1 listopada 1914 roku w Chełmie i tam też zmarł 3 lutego 1994 roku, co świadczy o silnych związaniach z tą miejscowością.

Był komendantem Obwodu Armii Krajowej Chełm w okresie od stycznia do sierpnia 1943 roku w ramach Okręgu AK Lublin. Jego działalność konspiracyjna obejmowała również wojskową służbę w Korpusie Ochrony Pogranicza oraz w Armii Krajowej. W trakcie II wojny światowej uzyskał stopień podporucznika rezerwy 11 listopada 1942 roku, a następnie awansował na porucznika w 1944 roku.

Po wojnie Witold Jerzy Fałkowski poświęcił się edukacji, pracując jako nauczyciel wychowania fizycznego w Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie. Jego wkład w lokalną społeczność i historię Polski jest niezatarte, co potwierdza jego status wśród mieszkańców oraz działalność w obozie opozycyjnym wobec reżimu PRL, w czasie kiedy był więźniem politycznym.

Życiorys

Witold Jerzy Fałkowski urodził się w dniu 1 listopada 1914 roku w Chełmie, w rodzinie Kazimierza i Celiny z Barylskich. W młodości mieszkał z rodzicami we wsi Strupin Mały, położonej w powiecie chełmskim. W 1942 roku ożenił się z Ireną Franciszką Osessówną, która niestety zmarła po urodzeniu ich syna Andrzeja. Po raz drugi zawarł związek małżeński 1 czerwca 1947 z Ireną Zofią Górniak. Z tego małżeństwa doczekał się trzech dzieci: synów Jerzego i Zbigniewa oraz córki Barbary.

Od grudnia 1939 roku Witold Fałkowski zaangażował się w działalność konspiracyjną w organizacji KOP. Po zdradzie w szeregach KOP przeniósł się do Chełma, gdzie objął stanowisko komendanta rejonu na obszarze Obwodu POZ Chełm. W 1942 roku, po scaleniu POZ z AK, pełnił funkcję adiutanta komendy Obwodu AK Chełm od czerwca 1942 do stycznia 1943. Został awansowany na stopień podporucznika rezerwy 11 listopada 1942.

W okresie od stycznia do sierpnia 1943 roku Witold Fałkowski pełnił funkcję p.o. komendanta Obwodu AK Chełm. W 1943 roku zrealizował szereg działań zbrojnych, w tym zniszczenie urzędów gminnych w Wojsławicach, spalono wykazy kontyngentowe oraz rozbito mleczarnię. W dniu 17 kwietnia 1944 roku pod jego dowództwem doszło do bitwy o Wojsławice, w której brały udział oddziały AK, BCh, AL oraz radziecka partyzantka dowodzona przez mjr Nikołaja Fiodorowa. Była to znacząca akcja zbrojna na terenie powiatu chełmskiego podczas II wojny światowej.

Pełnił także obowiązki komendanta rejonu I AK Rakołupy w Obwodzie AK Chełm od września 1943 do października 1944. Awans na stopień porucznika otrzymał 3 maja 1944. W lipcu i sierpniu 1944 roku brał udział w akcji „Burza”. 24 marca 1944 roku rozbroił załogę posterunku policji w Wojsławicach, co doprowadziło do przejęcia broni, amunicji oraz dokumentacji, w tym spisu konfidentów.

Po wkroczeniu wojsk sowieckich, Witold Fałkowski utrzymał swoją działalność konspiracyjną w strukturach AK. Niestety, został aresztowany przez NKWD 17 października 1944 roku. Więziony był na Zamku Lubelskim. 13 sierpnia 1945 roku Wojskowy Sąd Garnizonowy w Lublinie skazał go na 10 lat więzienia. Został przeniesiony do Centralnego Więzienia Karnego we Wronkach i na podstawie amnestii został zwolniony 17 października 1945 roku.

Po powrocie do Chełma od 1 października 1946 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel wychowania fizycznego w Liceum im. St. Czarnieckiego, a od 1951 roku był zastępcą dyrektora szkoły. W 1952 roku zdał egzamin na Akademii Wychowania Fizycznego, uzyskując dyplom nauczyciela szkół średnich. Od 1 sierpnia 1969 roku aż do emerytury w dniu 1 sierpnia 1977 roku pełnił funkcję dyrektora Szkoły Podstawowej nr 9 im. Mikołaja Kopernika w Chełmie.

Witold Fałkowski był aktywnym dokumentalistą dziejów konspiracji na terenie Chełma. Został awansowany na stopień kapitana 15 września 1988 roku, a także był jednym z organizatorów Stowarzyszenia Żołnierzy AK w Chełmie, gdzie pełnił funkcję prezesa, z której zrezygnował 15 czerwca 1991 roku z powodu stanu zdrowia. Zmarł 3 lutego 1994 roku w Chełmie i został pochowany z honorami wojskowymi na starym cmentarzu przy ul. Lwowskiej.

Odznaczenia

Witold Jerzy Fałkowski, jako uhonorowany wojskowy, otrzymał szereg prestiżowych odznaczeń, które świadczą o jego zasługach i poświęceniu.

  • srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari, przyznany 14 września 1944,
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • złoty Krzyż Zasługi,
  • Krzyż Partyzancki,
  • Krzyż Armii Krajowej,
  • srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej.

Przypisy

  1. Waldemar Antoni Kozłowski, Biografie: Witold Jerzy Fałkowski (1914-1994) ps. „Wik” Zasłużeni Chełmianie dla kultury fizycznej - Słownik biograficzny, Chełm 2006 r., s. 28.

Oceń: Witold Jerzy Fałkowski

★★★★★
Średnia ocena:4.64 Liczba ocen:20